Bilindiği gibi Allah, alış- verişi helal kılmıştır. (Bakara 2/275). İnsanlar arasında malların el değiştirmesi haram yollarla değil, rızaya dayalı ticaretle olmalıdır. (Nisa 4/ 29). Çarşı ve Pazar yerleri insanların en çok bir arada bulunduğu yerlerdendir. Bu tür yerlerde bir araya gelen herkes, özellikle de satıcı ve alıcılar, söz ve davranışlarına daha fazla dikkat etmek zorundadır. Dolaysıyla Müslümanların alış verişte dikkat et meleri gereken edep kuralları vardır. İşte Alış-Veriş adapları;
• Satıcı malını daha iyi bir fiyata satabilmek için yalan söylememeli,
• Yemin ederek fiyatı yükseltmemeli,
• Malın ayıp ve kusurlarını gizlememeli,
• Aşırı kârla satarak müşteriyi aldatmamalı,
• Malın iyisiyle kötüsünü karıştırmamalı,
• Satarken ve alırken aldanmamaya dikkat etmeli,
• Malın iyi tarafını gösterip bozuğunu vermek suretiyle hile yapmamalı,
• Ölçüp- tartarken tam olarak, düzgün aletlerle ölçmeli, eksik vermemelidir.
• Alacaklının zorlanması halinde ödemelerinde ek zaman vermeli veya kolaylık göstermeli,
• Gerekli hallerde alış- verişte şahit bulundurmalı ve yapılan alış- verişi yazmalıdır. (Bakara 2/ 282)
• Alıcı da, kıymetini düşürmek kastıyla malı kötülememeli,
• Pazara girmemiş ve piyasayı öğrenmemiş satıcının önüne geçerek mal satın alınmamalıdır.
• İflas, borçlanma vb. sıkışıklıktan yararlanarak malı düşük bir meblağa almaya çalışmamalıdır.
• Pazarlığı süren bir alış- verişe müdahale etmemeli,
• Fazla fiyat vererek piyasayı kızıştırmamalı,
• Borçlarını, çek ve senedini zamanında ödemeli, imkanı olduğu halde borçlarını geciktirmemelidir.
• Ayrıca ticareti, Allah’a ibadetten alıkoymamalı, (Nûr 24/37)
• Cuma ezanı okununca mükellefler alış,- verişi bırakmalıdır. (Cuma 62/ 9)
• Eğer alış- veriş yapma niyeti yoksa esnafı boşu boşuna meşgul etmemeli,
• Gereğinden fazla ve lüzumsuz alış- veriş yaparak israfa kaçmamalı,
• Ödeyemeyeceği kadar borca girmekten sakınmalıdır,
• Başkasının alıp verdiklerini araştırmamalıdır.
• Toplumun zararına tüketim ve harcamalarda bulunmamalı,
• Lüks ve ihtişam için harcama yapmamalı,
• Geri getirilen, geri alınması mümkün olan malları geri almalıdır.
• Dinen alım- satımı haram olan, çalıntı ve gasp malları alıp satmaktan sakınmalıdır.
Peygamberimiz (sav), insanların hata, kusur ve günah işlemelerine en uygun yerlerin çarşı ve Pazar yerleri olduğunu belirtir ve buralarda dikkatli olmamızı ister. (Müslim)